.

He Ara Poutama Mō te reo Māori

He poutarāwaho whaihanga iti a He Ara Poutama mō te reo Māori mō te matatau me te whakamahinga o te reo Māori ki Aotearoa kia tautokotia ai ngā mahi whakamahere, haumitanga, whakataunga hoki i ngā mahi whakarauora i te reo Māori. Ka aro ake a He Ara Poutama mō te Reo Māori ki te āhua o ngā haerenga atu me ngā haerenga mai a te taupori i āna tini kaupapa, me ngā pānga o ēnei āhuatanga ki te whakamahinga me te matatau ki te reo Māori. He tuatahitanga tēnei puta noa i te ao, nā te kohinga takitahi o ngā raraunga tatauranga ki Aotearoa.

Ko te āhua o te whakatinana i tēnei poutarāwaho whaihanga iti he titiro ki te momo o te tangata (arā, ko ngā whanau me ngā hapori), me te tātari hoki i ngā kōrero e whakamārama ana i pēhea i rerekē ai ngā pūkenga kōrero i te reo Māori mō te hunga ōrite, āhua ōrite rānei te momo.

Kua roherohea te pūrongo whakarāpopoto ki ngā wāhanga e wā; te tokomaha o te hunga matatau me te hunga kōrero noa, te ōwehenga o ngā kaikōrero i te reo Māori ki tētahi rohe, tae noa ki ngā pānga o te ako i te reo me te huarahi anga whakamua.

Mā He Ara Poutama mō te reo Māori ka mārama ake tātou ko wai te hunga kōrero i te reo Māori – tō rātou pakeke, mēnā he Māori rātou, ā, e noho ana ki hea. E toru ngā whārewa/pounuku o te pāraharaha e taea ai te takahuritia hei hanga matapae mō te hunga kōrero, matatau hoki ki te reo Māori. Ko ngā whārewa/pounuku e toru o te pāraharaha ko ngā tamariki Māori kei ngā Kura Māori, te whai wāhi mai a ngā whānau ki ngā kaupapa rumaki me ngā tamariki kei ngā kura auraki e ako ana i te reo Māori. 

Ko ngā putanga matua kua tīpakohia i tēnei pūrongo:

  1. Kotahi whakatipuranga kia kitea ai te nekenga ake o ngā inenga mō te nui o te hunga kōrero i te reo Māori;
  2. Mā te ine i te tokomaha o ngā kaikōrero kei ngā hapori, arā, ko tōna 1,000 tāngata, e kitea ai mā te pāraharaha kua tae te reo Māori ki ngā whaitua;
  • Ko ngā momo o te tangata me te wātea o ngā rauemi hei whakaaweawe, hei tautoko hoki i tēnei hunga ki te ako i te reo Māori;
  1. Ko tētahi o ngā akiakitanga nui mō te hunga rangatahi Māori ki te ako i te reo kōrero ko te noho me tētahi kaikōrero Māori ki tō rātou kāinga.

He mea whakarite te kaupapa nei e Te Whare o te Reo Mauriora (Te Mātāwai, Te Taura Whiri i te Reo Māori me Te Tāhuhu o te Mātauranga). I hangaia tēnei poutarāwaho e tētahi ohu kōkiri mahi tahi nō Nicholson Consulting me Kōtātā Insight.

 

Publishing date: October 2021

Prepared by Nicholson Consulting

 

Download He Ara Poutama Report [PDF, 3.4 MB]